Hôm nay Hội Thánh mừng tất cả Các Thánh. Các Bài Đọc lời Chúa là những mô tả khác nhau nhưng đồng qui, cho ta biết Các Thánh là ai, và các ngài đã làm gì để nên thánh.
Trước hết, thị kiến của Gioan trong sách Khải huyền trình bày Các Thánh là “đoàn người đông đảo không tài nào đếm nổi”, và Các Thánh đã “trải qua cơn thử thách lớn lao, đã giặt và tẩy trắng áo mình trong máu Con Chiên”. Thư 1Ga nói về Các Thánh là “những người đặt hy vọng vào Đức Kitô”, và bằng cách đó các ngài “làm cho mình trở nên thanh sạch, như Đức Kitô là Đấng thanh sạch”. Tin Mừng theo thánh Mátthêu giới thiệu Các Thánh là những người đón nhận và sống Các Mối Phúc, có thể nói được đúc kết ở ‘mối phúc thứ 9’ là “Phúc cho anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ điều xấu xa. Anh em hãy vui mừng hoan hỉ vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao”!
Bài giảng lễ có thể kết thúc ở đây, vì đã trả lời xong câu hỏi căn bản “Các Thánh là ai, và các ngài đã làm gì để nên thánh”. Nhưng chúng ta nên nghe lại một vài quảng diễn của Đức thánh cha Phanxicô về Các Thánh và về Nên Thánh trong Tông huấn Gaudete et exsultate của ngài, mới cách đây hơn 3 năm. Tựa đề của Tông huấn này (Gaudete et exsultate, hãy vui mừng hoan hỉ) không phải được lấy từ bản văn Tin Mừng Các Mối Phúc hôm nay đó sao?…
Chúng ta để ý, nói về Các Thánh, cả ba Bài Đọc hôm nay đều nhất quán gắn chặt các ngài vào với Đức Kitô… [(1) Các Thánh giặt và tẩy trắng áo mình trong máu Con Chiên là máu Đức Kitô! (2) Các Thánh đặt hy vọng vào Đức Kitô và nhờ đó nên thanh sạch như Đức Kitô là Đấng thanh sạch! (3) Các Thánh chịu khốn chịu khổ, chịu sỉ nhục vì Đức Kitô, đó là dấu hiệu cho phép các ngài vui mừng và hoan hỉ]. Cũng vậy, Đức thánh cha đặc biệt nhấn mạnh: sự thánh thiện hệ tại ở việc hấp thu mầu nhiệm Đức Giêsu Kitô, và mức độ thánh thiện của một người được xác định bởi mức độ mà Đức Kitô chiếm lĩnh được người ấy, mức độ mà Đức Kitô sống trong người ấy! (GE 19-21) …
Tông huấn dẫn hình ảnh “đám mây chứng nhân” trong Thư Do thái để nói về Các Thánh, mà ở đây sách Khải huyền mô tả là “đoàn người đông đảo không tài nào đếm nổi”. Đám mây chứng nhân này thúc đẩy chúng ta tiến tới không ngừng, hướng về đích điểm (GE 3)… Tôi không phải một mình mang vác điều mà một mình tôi không bao giờ vác nổi, tất cả Các Thánh của Thiên Chúa vẫn có đó để bảo vệ, nâng đỡ và bồng ẵm tôi (GE 4).
Một trong những điều bất ngờ thú vị và đầy khích lệ của Tông huấn Gaudete, đó là Đức thánh cha mô tả Các Thánh rất gần gũi, rất là ‘người’… Sự thánh thiện không làm cho ai bớt là người hơn. Các Thánh bao gồm những bà mẹ, những bà ngoại của chúng ta. Các Thánh đang ở kế bên ta (next door) mà nhiều khi ta không nhận ra. Các Thánh thậm chí không bị giới hạn trong vành đai Giáo hội Công giáo. Các Thánh đều được gọi là ‘thánh’, nhưng không hoàn toàn đồng nhất kiểu sản xuất dây chuyền đại trà, mà ‘mỗi người mỗi cách’ độc đáo trên con đường nên thánh của mình. Và phần đông Các Thánh đã nên thánh xuyên qua những cử chỉ nhỏ nhoi, những công việc nhỏ được làm với tình yêu lớn…
Nhưng có lẽ thú vị và khích lệ nhất là khẳng định này của Đức thánh cha: Các Thánh cũng có thể có những lỗi lầm và thất bại; không phải bất cứ gì một vị thánh nói hay làm thì đều chân thực và hoàn hảo. Điều chúng ta cần chiêm ngắm là toàn thể đời sống của các ngài, toàn thể hành trình lớn lên trong sự thánh thiện của các ngài, tức hình ảnh Đức Giêsu Kitô hiện lộ lên nơi các ngài khi chúng ta nắm hiểu trọn ý nghĩa của các ngài xét như một con người (GE 22).
Như vậy, điều quan trọng cốt tủy là hành trình lớn lên trong sự thánh thiện, chứ không phải là sự thánh thiện ở đẳng cấp nào đó hiểu cách tĩnh tại. Nói cách khác, nên thánh là nên thánh hơn! Chắc hẳn Chúa không đòi chúng ta ngủ một đêm thức dậy và trở thành một ông thánh hay bà thánh lớn, nhưng điều Chúa mời gọi là mỗi người chúng ta nên thánh hơn từng chút từng chút mỗi ngày. Đây chính là ý nghĩa của sự hoán cải, sự thay đổi (conversion), của hiện sinh Kitô giáo đích thực. Đây cũng là sự khôn ngoan phổ quát của người ta cả bên Đông lẫn bên Tây: L’homme est quelque chose qui doit se dépasser! … Thành giả, thiên chi đạo dã; thành chi giả, nhân chi đạo dã! … Vậy đó, nên thánh là nên thánh hơn!
Cơn dịch Covid kéo dài đến sốt ruột gần hai năm qua, và vẫn còn dai dẳng, gây bao khốn khổ khó khăn cho mọi người… Chúng ta cầu nguyện, cả ăn chay, xin cho cơn dịch này sớm chấm dứt. Nhưng có một thông điệp của cơn dịch mà chúng ta cần đọc và đón nhận. Cho mọi người và cho riêng tôi, cơn dịch này cảnh cáo điều gì? Cơn dịch này thúc giục mọi người và riêng tôi hoán cải, thay đổi điều gì? Cơn dịch có phải là tiếng mách bảo tôi nên thánh hơn hay không?
Chúng ta tạ ơn Chúa vì được bắt đầu một năm tu học mới. Chúng ta có những mục tiêu cụ thể, chung và riêng, cho năm học này. Điều vô cùng quan trọng, đó là mọi mục tiêu đều phải được thu họp và hướng về mục tiêu cuối cùng là nên thánh hơn – như Đức thánh cha đã dẫn lời Léon Bloy để nói: “Rốt cục, bi kịch thảm hại duy nhất trong đời sống là không nên thánh!” (GE 34).
Vâng, Thiên Chúa muốn chúng ta nên thánh chứ không hài lòng với một hiện hữu nhạt nhẽo và xoàng xĩnh (GE 1). Ước gì mỗi chúng ta đón nhận năm học này, nhất là những hy sinh thử thách không thiếu của bổn phận học tập và đào tạo, để giặt và tẩy trắng áo mình trong máu Con Chiên, nghĩa là nên thánh hơn trong Đức Kitô! Ước gì chúng ta luôn đặt hy vọng của mình nơi Đức Kitô, và bằng cách đó trở nên thanh sạch như Đức Kitô là Đấng thanh sạch. Và ước gì chúng ta, cá nhân và cộng đoàn, là những con người của Các Mối Phúc, không ngại chịu khó vì vị Thầy duy nhất và Cứu Chúa của mình là Đức Kitô, để ở đây và lúc này, trong năm học này, lời khích lệ và lời hứa của Chúa cho Các Thánh cũng dành cho chúng ta nữa: “Anh em hãy vui mừng hoan hỉ, gaudete et exsultate, vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao !”.
Lm. Giuse Lê Công Đức, PSS