Mt 11,25-30: Khi ấy, Chúa Giêsu lên tiếng nói rằng: “Lạy Cha là Chúa trời đất, Con xưng tụng Cha, vì Cha đã giấu không cho những người hiền triết và khôn ngoan biết những điều ấy, mà lại mạc khải cho những kẻ bé mọn. Vâng, lạy Cha, vì ý Cha muốn như vậy. – Mọi sự đã được Cha Ta trao phó cho Ta. Và không ai biết Con, trừ ra Cha. Và cũng không ai biết Cha, trừ ra Con và kẻ Con muốn mạc khải cho.
“Tất cả hãy đến với Ta, hỡi những ai khó nhọc và gánh nặng, Ta sẽ nâng đỡ bổ sức cho các ngươi. Hãy mang lấy ách của Ta và hãy học cùng Ta, vì Ta dịu hiền và khiêm nhượng trong lòng, và tâm hồn các ngươi sẽ gặp được bình an. Vì ách của Ta thì êm ái, và gánh của Ta thì nhẹ nhàng”.
Đoạn 11,25-50 là phần cuối của chương 11. Chương nầy bàn đến thái độ không tin của người Do thái vào con người và sứ mạng của Chúa Giêsu. Đoạn 11,2-19 nói về Gioan Tẩy Giả và phản ứng chối bỏ của dân chúng đối với Chúa Giêsu và Gioan. Tiếp đến đoạn 11,20-24 là lời phán xét đối với các dân thành không chịu hoán cải trước lời rao giảng và việc làm của Chúa Giêsu. Sau cùng đoạn 11,25-30 nói đến một số người “bé nhỏ” tin vào Chúa Giêsu.
Đoạn 11,25-30 là lời của Chúa Giêsu ngỏ với Chúa Cha, gồm ba phần liên kết với nhau rất chặt chẽ: – Chúa Giêsu tạ ơn và ca ngợi Thiên Chúa (cc. 25-26); – Chúa Giêsu nói đến tương quan của Người với Thiên Chúa (c. 27); – Chúa Giêsu mời gọi mọi người đến cùng Người (cc. 28-30). Chủ đề chính của đoạn là tương quan của Chúa Giêsu với Chúa Cha. Các hạn từ chính trong đoạn: “Cha” (11,25.26.27[3x]), “Con” (11,27 [3X]), “Tôi” (11,28.29[2x].30[2x]), “các anh” (11,28.29[2x]). Trong ba câu đầu 11,25-27 nội dung liên quan đến Chúa Cha và Chúa Giêsu với tư cách là Con, và ba câu sau 11,28-30 liên quan đến Chúa Giêsu và người khó nhọc.
Chúa Giêsu tạ ơn và ca ngợi Chúa Cha (11,25-26)
Câu 25 mở đầu bằng lời của Chúa Giêsu ca ngợi Thiên Chúa, và tiếp theo mệnh đề hôti, “vì”, giải thích lý do của việc ca ngợi nầy. Chúa Giêsu gọi Thiên Chúa là Cha. “Pater”, hipri ˒abbā˒ bao hàm cả sự thân mật lẫn trổi vượt. Cụm từ “Chúa cả trời đất” chỉ quyền tối cao của Thiên Chúa bởi Người tạo dựng nên trời đất (x. Cvtđ 17,24). Động từ exomologeō (x. 3,6), theo từ nguyên có nghĩa là “tuyên xưng”. Khi ca ngợi Chúa Cha, Chúa Giêsu tuyên xưng sự cao trọng của Người.
Lý do của việc ca ngợi gồm hai điều tương phản nhau: giấu điều ấy đối với hạng thông thái và khôn ngoan, nhưng lại mặc khải cho những người bé mọn (c. 25b). Các cặp tương phản ở đây: giấu – tỏ lộ, thông thái và khôn ngoan – bé mọn. Matthêô dùng động từ “giấu” trong các dụ ngôn nói đến Nước Trời. Nước Trời như kho tàng chôn giấu trong ruộng (13,44), như nén bạc người tôi tớ chôn dưới đất (25,18.25). Kho tàng ấy, nay được tìm thấy, và nén bạc ấy không được đem giấu đi. “Điều ấy”, tauta, chính là Chúa Giêsu. Người là mặc khải của Thiên Chúa và Nước Trời. Tính từ tạo thiên lập địa chưa ai biết đến Người, hôm nay Thiên Chúa tỏ Người ra cho con người (x. 13,44).
Nēpios, theo nghĩa đen là “trẻ nhỏ”, nghĩa bóng là “người bé mọn”, “thấp hèn”, “môn đệ”; đối lại là những người thông thái, sophos, và khôn ngoan, syniēmi. Theo văn mạch, đó là những người từ chối tin vào Chúa Giêsu (x. 11,19). Nēpios được dùng thêm một lần nữa trong trình thuật Chúa Giêsu vào thành Giêrusalem. Các nēpios hoan hô Chúa Giêsu trong khi đó, các thượng tế và kinh sư bất bình và phản đối (21,16). Như thế, nēpios là người nhận ra Chúa Giêsu là Đấng phải đến và tin vào Người, còn các “người thông thái và khôn ngoan” thì không. Vậy Chúa Giêsu ca ngợi Thiên Chúa vì người bé mọn được Chúa trời đất cho biết điều mà từ khi tạo dựng đến nay chưa ai biết. Đó là Chúa Giêsu, Con duy nhất của Người. Một mặc khải cao quý. Một vinh dự do Thiên Chúa ban. Tất cả hoàn toàn tùy thuộc vào ý muốn của Người.
Tương quan giữa Chúa Giêsu với Thiên Chúa (11,27)
Câu nầy chuyển sự chú tâm vào Chúa Giêsu: tương quan hiểu biết và quyền hành của Người đối với Chúa Cha. “Người Con”, hyios, được dùng theo dạng tuyệt đối và không kèm theo một bổ nghĩa nào, ám chỉ “Con Thiên Chúa” (3,17; 14,33; 16,16; 17,5; 27,54). Mọi sự, panta, chỉ mọi quyền hành trên trời và dưới đất (x. 28,18). Thiên Chúa Cha trao cho Chúa Giêsu tất cả những gì thuộc về Người như là Chúa trời đất. “Mọi điều” là sự hiểu biết duy nhất giữa Người với Chúa Cha. Chỉ mình Người biết Cha, và cũng chỉ mình Chúa Cha biết Người. Và việc biết nầy làm cho Người có thể nói về Thiên Chúa và Nước Trời cho con người. Epiginōskō, “nhận biết”, là biết người hay sự vật nhờ thấy hoặc nghe (x. 7,16.20; 14,35; 17,2). Ở câu 25, Chúa Giêsu nói đến việc Chúa Cha mặc khải, apokalyptō. Ở câu 27, Người Con mặc khải cho ai Người muốn. Đối tượng của việc Chúa Cha mặc khải là Chúa Giêsu. Còn đối tượng của việc Chúa Giêsu mặc khải (c. 27) là những điều liên quan đến Thiên Chúa và Nước Trời.
Sau khi xác định tương quan đặc biệt và duy nhất đối với Thiên Chúa, Chúa Giêsu mời gọi mọi người đến cùng Người (11,28-30), đặc biệt những người khó nhọc và gánh nặng. Họ như đàn chiên không có người chăn dắt (9,36), và còn bị chất trên vai nhiều gánh nặng không mang nổi (23,4). Chúa Giêsu hứa cho họ sự nghỉ ngơi. Điều kinh ngạc là Chúa Giêsu mời gọi họ mang lấy “ách của Người”.
Cái ách đặt lên lưng con bò để có thể điều khiển nó theo ý muốn của chủ nhân. Cái ách chỉ sự ràng buộc. Lề luật của Môsê phải được thay thế bởi giới răn mới của Chúa Giêsu. Lời hứa nghỉ ngơi không hàm ý là không có một “ràng buộc nào”. Giới răn của Chúa là sự liên kết mới, là một đòi hỏi đích thật trên tự do. Chỉ khi liên kết và mang lấy sự ràng buộc với Chúa Giêsu, con người mới thật sự tự do, và tìm thấy được sự nghỉ ngơi cho tâm hồn.
Linh mục Luigi Gonzaga Đặng Quang Tiến