Đức Thánh Cha Phanxicô suy niệm lễ Chúa nhật V Phục Sinh năm 2015 với chủ đề: “Các con hãy ở lại trong Thầy”. Ngài nói: đời sống Kitô hữu chính là: ở lại trong Chúa Giêsu. Chúa dùng hình ảnh cây nho: Thầy là cây nho các con là cành… Cành nào tách rời khỏi thân cây nho thì rốt cuộc sẽ chết, không sinh hoa trái. Ở lại trong Chúa Giêsu có nghĩa là tìm Chúa Giêsu, cầu nguyện, lãnh nhận các bí tích Thánh Thể và Hòa Giải. Ở lại trong Chúa Giêsu có nghĩa là làm điều Chúa Giêsu đã làm: làm điều thiện, giúp đỡ người khác, cầu xin Chúa Cha, săn sóc các bệnh nhân, giúp đỡ người nghèo, có niềm vui của Thánh Linh….
Chúa Giêsu nói với các môn đệ: “Ai ở lại trong Thầy và Thầy ở lại trong người ấy, thì người ấy sinh nhiều hoa trái”. Có tới 8 lần cụm từ “ở lại” được lặp lại trong đoạn Tin mừng chỉ có 8 câu này. “Ở lại” sẽ được sống, sinh hoa trái, muốn gì cứ xin và sẽ được, còn “không ở lại” sẽ bị quăng ra ngoài, khô héo nên bị làm củi đem đi đốt.
Cành nho phải “ở lại” trong cây nho mới sống và sinh hoa trái. Sự liên kết vững bền. Ý nghĩa của lối so sánh là kết hợp và sinh trái. Càng kết hợp chặt chẽ, càng sinh nhiều hoa trái. Chúa dạy chúng ta điều kiện căn bản là kết hợp với Chúa mới đem lại hoa quả thiêng liêng cho chính mình và cho người khác.Như vậy “ở lại” trong Chúa Giêsu là điều kiện sống còn đối với Kitô hữu.
Nếu chúng ta được ở trong Chúa Giêsu, được kết hợp với Ngài thì chúng ta sẽ lãnh được sức sống của Ngài. Chúa Giêsu ở trong Chúa Cha nên khi kết hợp với Ngài, chúng ta cũng được kết hợp với Thiên Chúa và kín múc được sự sống của Chúa Ba Ngôi.
Chỉ có một thân nho, nhưng nhiều cành nho. Thân nho và những cành nho đều cần đến nhau. Cây nho không thể mang lại hoa trái nếu không có những cành nho. Cành nho tự mình không thể đơm hoa kết trái được mà phải có nhựa sống từ thân cây thông chuyển cho.Tất cả các cành nho đều hút nhựa sống từ một thân nho duy nhất, nhưng kết quả lại không giống nhau: có cành không đơm hoa, có cành sinh ít, có cành sinh nhiều hoa trái. Cành nho luôn gắn với thân nho và liên kết với những cành khác. Cành nho nào không tiếp nhận nhựa sống sẽ cằn cỗi, khô héo. Nhựa sống từ gốc rễ lên thân cây rồi lưu chuyển cho mọi cành để cùng nhau sinh nhiều hoa trái. Cây Nho Giêsu có một loại nhựa đặc biệt là nhựa yêu thương và tuân phục thánh ý: “Thầy đã giữ các điều răn của Cha Thầy và ở lại trong tình thương của Người”. Đó là nhựa sống luân chuyển trong thân của cây nho Giêsu: “Chúa Cha đã yêu mến Thầy thế nào, Thầy cũng yêu mến anh em như vậy. Anh em hãy ở lại trong tình thương của Thầy”. Tiếp nhận nhựa sống từ Chúa Cha, Chúa Giêsu truyền lại nhựa sống ấy cho những ai tin yêu Ngài và “giữ các điều răn của Ngài”.
Thiên Chúa là nguồn mạch sự sống, là suối nguồn ân sủng. Khi kết hiệp với Người, ân sủng tuôn đổ vào linh hồn, làm cho chúng ta được sống và sống sung mãn. Ân sủng thấm nhập nội tâm, uốn nắn tình cảm, củng cố ý chí, sinh ra những hoa trái thiêng liêng trong tư tưởng, lời nói, việc làm. Nhờ kết hiệp mật thiết với Chúa, chúng ta được sống sự sống của Người, nói lời nói của Người, hành động theo gương của Người, phán đoán theo chuẩn mực của Người, nhìn con người và sự việc bằng cặp mắt của Người, yêu thương bằng trái tim của Người. Khi sự kết hiệp đã đến mức hoàn hảo, chính Người hành động qua chúng ta và vì thế những hoa trái sẽ vô cùng phong phú.
Bài đọc 1 kể chuyện thánh Phaolô trở lại trên đường Đamat. Từ con người phản nghịch trở thành con người của ơn thánh. Từ con người ghét đạo trở thành con người nhiệt thành rao giảng Tin Mừng. Phaolô đã đúc kết mối liên kết cuộc đời mình với Chúa Kitô trong một câu bất hủ: “Tôi sống, nhưng không phải tôi, mà là chính Đức Kitô sống trong tôi” (Gal 3, 20).
“Đức Kitô sống trong tôi” nên tôi mới sinh hoa trái yêu thương như lời Thánh Gioan trong bài đọc 2 : “Ai tuân giữ giới răn của Thiên Chúa thì ở trong Thiên Chúa và Thiên Chúa ở trong kẻ ấy. Và giới răn của Thiên Chúa là tin vào Danh Đức Giêsu Kitô, Con của Ngài, và yêu thương nhau như Ngài đã truyền dạy”. Thánh Gioan còn căn dặn: “Chúng ta đừng yêu thương nơi đầu môi chót lưỡi, nhưng phải yêu thương thật sự bằng việc làm”. “Sinh hoa trái” là yêu thương một cách hữu hiệu, bằng việc làm có sức biến đổi môi trường chung quanh, đem niềm vui và hạnh phúc cho người khác.
Lúc ban đầu, khi các môn đệ mới theo Chúa, Thánh Gioan viết: “Các môn đệ đã đến xem chỗ Ngài ở và lưu lại với Ngài” (Ga 1,39). Sau những năm sống với Chúa, Thánh Gioan đổi cách dùng ngôn ngữ: “Các con hãy ở lại trong Thầy cũng như Thầy ở trong các con” (Ga 15, 17). Ở với là ở bên cạnh. Ở trong là trọn vẹn thuộc về người ấy. Khi Phêrô ở với Chúa là ở bên cạnh thôi nên vẫn còn hai bước chân khác nhau, hai ý nghĩ không chung đường và Phêrô đã có những bước chân sai, đi lạc lối. Còn ở trong là nên một trong nhau. Chính nhờ ở trong Chúa mà Phêrô đã trở nên con người mới, hoàn toàn thuộc về Chúa.
“Ở lại trong” và “gắn liền với” Chúa là điều kiện cần thiết để “sinh nhiều hoa trái”. Chúa Giêsu đã sống chân lý đó trong sự kết hiệp mật thiết với Thiên Chúa Cha, và Ngài đã cầu nguyện cho chúng ta được nên một với Ngài trong sự sống đó (Ga 17,21-22).Chúng ta kết hợp với Chúa qua đời sống cầu nguyện, Thánh Lễ và các Bí Tích. Chúng ta còn kết hợp với Chúa qua việc biểu lộ lòng trung tín như lời Thánh Phêrô: “Bỏ Thầy chúng con biết theo ai? Thầy mới có những lời đem lại sự sống đời đời” (Ga 6,68).
“Gắn liền với” hay “ở lại trong” Chúa Giêsu, chúng ta sẽ nhận được sức sống, sức mạnh của Ngài, chúng ta sẽ có một cuộc đời tươi đẹp, ý nghĩa, chẳng những đầy nội lực, an vui, hạnh phúc mà còn là nguồn sức mạnh, nguồn an vui hạnh phúc cho mọi người nữa. Mối liên kết này làm cho chúng ta có cùng bản tính với Chúa Giêsu, được nên một với Ngài: một sự sống, một tình yêu, một tinh thần, một ý chí và hành động. Khi được hỏi: “Tình yêu như thế nào?” Thánh Augustinô đã trả lời : “Tình yêu có đôi tay để giúp đỡ người khác. Tình yêu có đôi chân để mau mắn đến với những ai nghèo khó và cùng quẫn. Tình yêu có đôi mắt để nhìn thấy những nỗi khổ tâm và sự thiếu thốn. Tình yêu có đôi tai để lắng nghe những tiếng thở than và những lời ai oán của người khác. Hình dạng của tình yêu là như thế.”
Cành cần có cây để sống. Cây cũng cần có cành để sinh hoa trái. Chúng ta cần có Chúa để được sống dồi dào. Chúa cũng cần chúng ta để thi thố tình yêu của Ngài.Ở lại trong Chúa Giêsu là liên kết với Ngài qua đường luân chuyển “Cầu nguyện và các bí tích”. Tất cả sức sống của Chúa Giêsu được chuyển thông từ nơi đường dẫn đó. Ở lại trong Chúa Giêsu là đón nhận sự sống từ Lời của Chúa và Bí Tích Thánh Thể. Ở lại trong Chúa Giêsu, chúng ta đón nhận nhựa sống từ Thiên Chúa, từ đó chuyển nhựa sống ấy cho anh em trong tinh thần bác ái và phục vụ. Một sự sống liên kết từ thân nho với các cành nho. Một cộng đoàn Kitô hữu sống yêu thương, hiệp thông với nhau trong thân thể mầu nhiệm Chúa Giêsu Kitô.
Dụ ngôn “cây nho” là bài diễn từ về cuộc sống siêu nhiên. Lời Chúa mời gọi chúng ta hãy luôn gắn bó mật thiết với Chúa. Nhờ ân sủng của Chúa, đời sống chúng ta sẽ trổ sinh nhiều hoa trái tốt lành. Hoa trái chính là yêu thương, chia sẻ, cảm thông, tấm lòng rộng mở, biết quan tâm đến người khác. Sống được như vậy, chúng ta mới xứng đáng là môn đệ của Đấng Phục Sinh, đồng thời cũng làm cho Chúa Cha ngày càng được vinh hiển, như lời dạy của Chúa Giêsu: “Đây là điều làm cho Cha Thầy được vinh hiển là các con sinh nhiều trái, và như thế, các con trở nên môn đệ của Thầy”.
Lm. Giuse Nguyễn Hữu An