“Mẹ và anh em tôi là những người nghe lời Thiên Chúa và đem ra thực hành”.
Kính thưa Anh Chị em,
Với chủ đề “Maria, đèn trên đế”, các bài đọc hôm nay sẽ bất ngờ dẫn chúng ta đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Cách riêng, trình thuật Tin Mừng, với chỉ vỏn vẹn ba câu, thánh sử Luca nêu lên sự kiện Mẹ và anh em Chúa Giêsu đến tìm Ngài, nhưng vì đám đông, họ không thể đến gần.
Trình thuật Đức Mẹ tìm thăm Chúa Giêsu đều có ở ba thánh sử nhất lãm; thế nhưng, chỉ riêng ở Luca, sự kiện này xảy ra ngay sau dụ ngôn “Chẳng ai thắp đèn rồi lấy hũ che lại hoặc đặt dưới gầm giường, nhưng đặt trên đế, để những ai đi vào thì nhìn thấy ánh sáng” cùng với lời Chúa Giêsu căn dặn, “Vậy hãy để ý tới cách thức anh em nghe”; cũng riêng Luca, không có câu hỏi “Ai là mẹ tôi, ai là anh em tôi?”, nhưng thật độc đáo, Luca lại có câu trả lời như hai thánh sử kia, “Mẹ và anh em tôi, chính là những ai nghe lời Thiên Chúa và đem ra thực hành”; đặc biệt, cũng chỉ duy mình Luca có một chi tiết rất quan trọng về Đức Mẹ, “Còn bà Maria thì hằng ghi nhớ mọi kỷ niệm ấy và suy đi nghĩ lại trong lòng” thì phải chăng, xuyên suốt Tin Mừng của mình, Luca muốn nêu bật hình ảnh Đức Mẹ như là đèn trên đế, một mẫu gương sống động của người môn đệ trong việc lắng nghe và thực hành Lời Chúa.
Ngay trong chính trình thuật tìm thăm Chúa này, Mẹ Maria đã là đèn trên đế, gương mẫu cho chúng ta, những người môn đệ của Chúa Giêsu. Trước hết, Đức Mẹ đã không quản ngại đường sá xa xôi khi phải rời quê để lên đường đi tìm gặp cho được Chúa Giêsu, cuộc đời của Mẹ là một cuộc đời tìm kiếm Thiên Chúa và thánh ý Người không ngừng; đến nơi, vì người ta quá đông, Đức Mẹ chỉ biết đứng đợi chứ không nại đến đặc quyền của mình, dường như cuộc đời của Mẹ là một cuộc đời chờ đợi Thiên Chúa liên lỉ như một tôi tớ trước chủ mình; cuối cùng, câu nói của Chúa Giêsu hẳn không làm cho Đức Mẹ sốc, nhưng ngược lại là khác, vì chính Đức Mẹ hiểu nó hơn ai cả, “Mẹ và anh em tôi là những người nghe lời Thiên Chúa và đem ra thực hành”; cả ba Tin Mừng nhất lãm đều không nói Chúa Giêsu có ra gặp Mẹ hay không, không ai biết, nhưng chắc chắn, dẫu thế nào đi nữa thì Đức Mẹ vẫn bằng lòng. Như thế, Đức Mẹ là đèn trên đế sáng ngời, là kiểu mẫu cho người môn đệ Giêsu.
Khi đọc trình thuật tìm thăm Chúa, hẳn không ai trong chúng ta liên tưởng đến biến cố Truyền Tin, Giáng Sinh, Thăm Viếng hay Ngũ Tuần mà Đức Mẹ đều hiện diện. Với biến cố Truyền Tin, Đức Mẹ thưa, “Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần nói”; thăm người chị họ, với Magnificat, Đức Mẹ nói đến Đấng đã làm bao việc kỳ diệu trên tôi tớ Người, “Chúa hạ bệ những ai quyền thế, Người nâng cao mọi kẻ khiêm nhường”; và với biến cố Ngũ Tuần mà cũng chính Luca kể lại, thì Đức Mẹ cũng có mặt khi cùng các môn đệ đợi chờ Thánh Thần vào ngày Giáo Hội khai sinh. Vì thế, câu trả lời của Chúa Giêsu “Mẹ và anh em tôi, chính là những ai nghe lời Thiên Chúa và đem ra thực hành” là một khẳng định của Luca về Mẹ Maria như là người đáp ứng những tiêu chí mà Chúa Giêsu đưa ra cho những ai muốn tham dự vào gia đình Hội Thánh của Ngài, một gia đình thiêng liêng còn hơn cả máu mủ huyết tộc; và chính Đức Mẹ là đèn trên đế, kiểu mẫu của người môn đệ.
Tuyệt vời hơn, có thể nói, chúng ta gặp lại Đức Mẹ trong sách Châm Ngôn hôm nay, “Lòng vua ở trong tay Chúa như những dòng nước chảy, Người muốn hướng nó về đâu tuỳ ý Người” thì cuộc đời Đức Mẹ cũng thế, lòng Đức Mẹ tựa dòng nước chảy mà Thiên Chúa muốn hướng về đâu tuỳ Người; Đức Mẹ chẳng tháo lui, cũng không cưỡng lại; nhờ đó, Chúa đã làm bao điều trọng đại trên Mẹ. Sách Châm Ngôn còn nói đến giới răn yêu thương như là việc thực hành Lời Chúa mà Đức Mẹ đã sống qua mầu nhiệm Thăm Viếng và tiệc cưới Cana, “Thực hành công bình và bác ái, thì đẹp lòng Chúa hơn là hy lễ”. Giới răn thứ hai là lệnh truyền của Thiên Chúa; vì thế, sẽ không bất ngờ khi Thánh Vịnh đáp ca là một lời mà môi miệng Đức Mẹ hằng nhẩm đi nhẩm lại, Mẹ xin cho được bước đi trong đường lối Chúa Trời, “Lạy Chúa, trên đường mệnh lệnh chúa, xin dẫn con đi”. Đức Mẹ là đèn trên đế, kiểu mẫu của người môn đệ vậy.
Đức Hồng Y Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận nói với chúng ta, “Muốn nên thánh, con hãy bắt chước trẻ thơ; nó không hiểu gì về lý thuyết, nhưng nó nhìn mẹ nó, nó làm theo mẹ nó, nó tin mẹ nó biết tất cả, làm đúng tất cả. Nhìn Mẹ Maria, làm như Mẹ Maria, con sẽ nên thánh; Đức Mẹ là sách ‘Phúc Âm sống’, ‘cỡ nhỏ’, ‘bình dân’, hơn tất cả các thánh vừa tầm con”.
Anh Chị em,
Ngắm nhìn Mẹ Maria như đèn trên đế, kiểu mẫu của người môn đệ, Lời Chúa mời gọi chúng ta tự hỏi. Chúng ta có lắng nghe và sống Lời Chúa như Đức Mẹ không; hay Lời Chúa gieo vào lòng chúng ta chỉ như hạt lẻ loi bên đường, hạt hời hợt trên đất sỏi đá, hạt ngột ngạt trong ruộng gai góc? Nếu như thế, thì thật đáng tiếc, chúng ta chỉ là những cây đèn hết dầu, đèn mục tim hoặc vẫn là người dưng nước lã với Chúa Giêsu, khác nào những kẻ khờ khạo xây nhà mình trên cát.
Chúng ta có thể cầu nguyện,
“Lạy Mẹ Maria, Thầy Dạy Của Con, xin cho con biết bắt chước Mẹ mỗi ngày; nhờ đó, con cũng trở nên đèn trên đế, nên người môn đệ của Chúa Giêsu như Mẹ; và như thế, con càng trở nên ruột rà với Chúa ngày một hơn”, Amen.
(Lm. Minh Anh, Tgp. Huế)