Giao Thừa là thời khắc rất linh thiêng đối với người Việt Nam. Đây là lúc trời đất giao hòa, là giờ phút quan trọng để con cháu nhớ đến tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Người ta cho sự vắng mặt trong đêm giao thừa là một nỗi “bất hạnh.” Lúc Giao Thừa, mọi người thường có mặt trong gia đình. Chúng ta, những người công giáo đi lễ đón Giao Thừa để tạ ơn Chúa và cầu xin bình an, như ý nghĩa trong  bài đọc I và bài Tin Mừng trong Thánh lễ này (Ds 6, 22-27 ; Mt 5, 1-10).

Qua hai bài sách thánh, chủ điểm lễ Giao Thừa là xin bình an và cầu phúc thật. Quả thế. Đức Chúa bảo ông Mô-sê nói với ông A-ha-ron và các con của ông này rằng khi chúc lành cho con cái Ít-ra-en thì hãy nói như thế này: “Nguyện Đức Chúa chúc lành và gìn giữ anh em. Nguyện Đức Chúa tươi nét mặt nhìn đến anh em và dủ lòng thương anh em. Nguyện Đức Chúa ghé mắt nhìn anh và ban bình an cho anh em.” (Ds 6, 24-26).

Qua mấy câu này, bình an là một ân huệ, phải cầu, phải xin mới được. Xin Chúa chúc lành và gìn giữ. Chúng ta cần được Chúa chúc lành và gìn giữ thì mới được bình an. Chúa chúc lành là Người ban ơn, Chúa gìn giữ là Người bảo vệ để chúng ta khỏi sa ngã, rồi Chúa tươi nét mặt nhìn đến và dủ lòng thương là Người hài lòng vì đời sống ngay thẳng cùa chúng ta.

Như vậy, bình an là một đoạn đường qua hai giai đoạn: giai đoạn thứ nhất là được Chúa chúc lành và gìn giữ; giai doạn thứ hai là được Chúa ghé mắt nhìn và ban bình an. Người Roma có câu nói: “Nếu muốn hòa bình thì hãy chuẩn bị chiến tranh”. Áp dụng cầu này vào đời thường thì có nghĩa là phấn đấu chống lại những nghịch cảnh làm xáo trộn sự bình an trong tâm hồn. Khi kẻ thù thấy người ta đề phòng và sẵn sàng nghênh chiến thì có khi nó bỏ ý định gây chiến.

Chuyển sang địa hạt tâm linh, sửa soạn nghinh chiến ở đây có nghĩa là tạo điều kiện để sống trong bình an. Thánh Âu-tinh đã tạo điều kiện cho những ai muốn đón nhận và sống trong bình an với câu định nghĩa chí lý về bình an như sau: “Bình an là yên hàn trong trật tự” (Pax, tranquillitas ordinis). Khi có sự yên hàn trong trật tự bên trong cũng như bên ngoài giữa mình với Thiên Chúa, giữa mình với tha nhân và giữa mình với mình thì lúc đó có bình an. Trật tự giữa mình với Chúa là khi ta ở trong tình trạng ơn nghĩa, trật tự giữa mình với tha nhân là khi ta giữ đức công bình và thực thi bác ái; còn trật tự giữa mình với mình là khi chúng ta điều khiển được mình, không để mình buông theo những dục vọng bất chính hay sống một cuộc đời vô tổ chức, không định hướng, không lý tưởng. Khi làm như thế là thiết lập được sự yên hàn trong trật tự, là được bình an trong tâm hồn.

Sau bài sách Dân Số về sự bình an thì đến bài Tin Mừng nói về các mối phúc. Ai cũng thích được phúc và nói đến phúc là tự nhiên người ta nghĩ đến những điều thông thường trong đời sống hàng ngày, như lắm tiền nhiều bạc, quyền cao chức trọng, bình an mạnh khỏe, yêu thương quý mến v.v… Còn hạnh phúc thật thì người ta cho là xa vời ảo tưởng. Thật vậy. Có ai cho nghèo là hạnh phúc đâu. Chỉ thấy nghèo là khổ, bị người ta coi thường và thiếu thốn đủ thứ. Cũng chẳng mấy ai cho khổ, bị đánh đập là phúc. Thế mà Đức Giê-su lại dạy rằng những người chịu khổ là có phúc. Thường khổ là những người mất cha mất mẹ lúc còn nhỏ, mất con cái cửa nhà, mất công ăn việc làm khi lớn lên, phải bệnh tật ốm đau, bị lường gạt, buôn thua bán lỗ, bị tình phụ hay thất tình v.v… Những ngưòi đó là những người sầu khổ. Nhưng những người sầu khổ Chúa muốn nói đến ở đây không phải là những người đó mà là những người buồn phiền hối hận, than khóc vì những tội lỗi của mình. Họ buồn vì thấy mình bất trung, muốn sống ngay lành mà không được vì bị đam mê dục vọng ngăn cản. Họ thấy mình thiếu nghị lực và sức sống thiêng liêng nên lo buồn sầu khổ.

Ngoài ra, Chúa còn cho những người hiền lành, khao khát sự công chính, biết thương xót người, có lòng trong sạch, biết tạo ra sự bình an là có phúc. Những người này, người ta hiểu được và dễ cảm nhận. Nhưng còn những người bị tù đầy, bị bách hại vì sự công chính mà được cho là có phúc thì thật khó hiểu. Có chăng họ được người đời kính nể và khen lao vì sự can đảm và nghĩa khí của họ.

Trong Thánh lễ GiaoThừa, phụng vụ đưa ra hai bài sách thánh để nói về hạnh phúc, vì Tết là dịp người ta chúc phúc cho nhau. Hai bài sách này giúp mọi người hiểu được phần nào Tám Mối Phúc Thật của Chúa và biết được thế nào là bình an đích thật, để sang Năm Mới ai nấy đón nhận được sự bình an và các mối phúc này. Vì thế, Năm Mới là dịp tốt để chúng ra cầu phúc, xin bình an và sống theo tinh thần Tám Mối Phúc Thật vậy.

Lm. An-rê Đỗ Xuân Quế o.p.