GIÁO SỞ QUY LAI
GIÁO XỨ QUY LAI
GIÁO HỌ HÒA AN – GIÁO HỌ VĨNH LẠI
Nhà thờ Quy Lai, Giáo hạt Hương Phú
I- VỊ TRÍ ĐỊA LÝ
Giáo xứ Quy Lai, giáo hạt Hương Phú, nằm bên hữu ngạn Hương, trên địa bàn xã Phú Thanh, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế, cách tòa Tổng Giám mục Huế khoảng 10km theo đường chim bay hay 14km theo đường bộ về hướng bắc.
II- NGUỒN GỐC HÌNH THÀNH VÀ QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN
1- Thuộc giáo sở Lại Ân (1904).
Năm 1904, thời Đức Giám mục Antoine Caspar (Lộc cai) quản Giáo phận Bắc Đàng Trong (tức Huế ngày nay) (1980-1907), tại vùng Lại Ân đã có nhiều họ đạo tân tòng được thành lập như Lại Ân, Mậu Tài, Vĩnh Lại, Quy Lai, Thuận Hòa, Hòa An, Tiên Nộn v.v… Khi Đức cha Lộc định lập một giáo sở mới được tách rời ra khỏi giáo sở Phủ Cam, họ đạo Lại Ân được chọn làm trụ sở chính, vì Lại Ân ở trung tâm, có đường sông, có chợ búa. Ngoài ra theo chương trình của Đức cha Lộc và Đức cha Allys (Lý), trên đường sông từ Huế tới cửa Tùng (Quảng Trị) sẽ có các giáo xứ có cha sở như: Nam Phổ, Tiên Nộn, Lại Ân, Tân Mỹ, Thành Công, Linh Thủy, Ngô Xá, Đại Lộc, Mai Xá, Nhĩ Hạ và Di Loan. Trên đường quốc lộ cũng vậy: như Lăng Cô, Thừa Lưu, Nước Ngọt, Cầu Hai, Truồi, Thần Phù v.v…
Như thế, giáo sở Lại Ân mới và giáo họ Quy Lai trực thuộc đã xuất hiện từ năm 1904[1].
Thời cha Philipphê Nguyễn Văn Tự làm quản xứ Lại Ân (1931-1940), ngài đã xây nhà thờ Quy Lai, còn tồn tại đến bây giờ.
Thời cha Giuse Lê Hữu Huệ làm quản xứ Lại Ân (1940-1948), ngài đã lập sở nữ tu Dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm và xây cho Quy Lai một trường tiểu học.
2- Chính thức trở thành giáo sở (1950)
Năm 1950, đời Đức Giám mục JB Urrutia, Quy Lai tách khỏi Lại Ân và chính thức trở thành Giáo sở Quy Lai gồm giáo xứ Quy Lai, hai giáo họ Vĩnh Lại và Hoà An (còn gọi là Kim Bòng) với vị quản xứ đầu tiên là cha Raphaen Nguyễn Phúc Bửu Hiệp. Từ đó Quy Lai có các chủ chăn sau đây:
– Cha Raphaen Nguyễn Phúc Bửu Hiệp (1914-1945-1988), quản xứ từ 1950-1955.
– Cha Giacôbê Nguyễn Văn Ngọc (1905-1934-1983), quản xứ từ 1956-1960.
– Cha Phaolô Văn Đình Vĩnh (1891-1920-1968), quản xứ từ 1960-1967.
– Cha Gioan Nguyễn Đăng Bình (1910-1941-2002), quản xứ từ 1968-1972.
– Cha Giuse Dương Đức Toại (1941-1968-2010), quản xứ từ 1972-1975.
3- Lại sáp nhập vào Giáo sở Lại Ân (1975)
Sau biến cố tháng 4-1975, giáo sở Quy Lai không còn, và giáo xứ Quy Lai lẫn 2 giáo họ Vĩnh Lại và Hoà An một lần nữa tháp nhập vào giáo sở Lại Ân dưới thời các cha Phaolô Nguyễn Thanh Tiên (từ 1971 đến 2000) và cha Antôn Nguyễn Văn Tuyến (từ 2000 đến 2005).
Năm 1975, cha Phaolô mời lại các nữ tu Dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm đến giúp công tác mục vụ (ca đoàn, giáo lý, phụng vụ, thăm viếng) cho toàn giáo sở…, nhưng với tính cách lưu động, nghĩa là có 4 chị đến chiều Thứ bảy tới chiều Chúa nhật mỗi tuần.
4- Lại trở thành Giáo sở (2004).
Tháng 5-2004, giữa thời cha Antôn Tuyến coi sóc, bề trên Giáo phận lại nâng Quy Lai thành giáo sở và
– Cha Đôminicô Phan Văn Anh (1958-2001-) được bổ nhiệm coi sóc (gồm 3 giáo xứ cũ của giáo sở Lại Ân là: Quy Lai, Hòa An và Vĩnh Lại).
Cha Đôminicô sửa lại 3 nhà thờ của 3 giáo xứ, xây tường khuôn viên 3 nhà thờ, sửa lại trường Mai Khôi, xây nhà xứ Quy Lai (2005) và sau đó xây bờ kè trước nhà thờ (2010). Cha Đôminicô làm quản sở đến 2015 thì đổi đi Hà Úc.
– Cha Phaolô Ngô Thanh Sơn (1952-1994-) quản sở từ tháng 07-2015 đến tháng 07-2017.
– Cha Giuse Phạm Xuân Cường (1975-2021-) được Đức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh bổ nhiệm làm quản xứ Quy Lai từ ngày 20-07-2017.
Bên trong nhà thờ Quy Lai hiện thời
III- HOA TRÁI ĐỨC TIN
1- Linh mục:
– Tôma… Thiện (1936-1963-). Dòng Chúa Cứu Thế. Hồi tục. Gốc Quy Lai.
– Anphongsô Phạm Hữu Phước (1936-1964-). Dòng Chúa Cứu Thế. Hồi tục. Gốc Quy Lai.
– G.B. Nguyễn Văn Phán (1936-1963-). Dòng Chúa Cứu Thế. Gốc Vĩnh Lại.
– G.B. Phan Ngọc (1983-2017-). Gốc Vĩnh Lại.
2- Tu sĩ:
– Phaolô Ngô Hữu Sự. Dòng Biển Đức Thiên An. Gốc Vĩnh Lại.
– Catarina Bùi Thị Ngợi, sn: 1943, vk: 1971. Gốc Quy Lai. Dòng Con Đức Mẹ Đi Viếng.
– Ysave Phan Thị Chính, sn: 1945, vk: 1971. Gốc Hòa An. Dòng Con Đức Mẹ Đi Viếng.
– Anna Hồ Thị Xuân Hương, sn: 1970, vk: 2006. Gốc Quy Lai. Dòng Con Đức Mẹ Đi Viếng.
– Maria Hồ Thùy Dương, sn: 1974, vk: 2006. Gốc Quy Lai. Dòng Con Đức Mẹ Đi Viếng.
– Maria Bùi Thị Bích Thuận, sn: 1983, vk: 2016 Gốc Quy Lai. Dòng Con Đức Mẹ Đi Viếng.
– Consolata Lucia Bùi Thị Bông, sn: 1943, vk: 1968. Gốc Quy Lai. Dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm. Nguyên Tổng phụ trách.
3- Giáo dân (giáo sở):
– Năm 2010: 435 người
– Năm 2015: 407 người
– Năm 2020: 398 người.
Nhà thờ giáo họ Hòa An
Nhà thờ giáo họ Vĩnh Lại
————————————————————-
[1] Tiểu sử các Linh mục Giáo phận Huế có ghi: “Cha Phêrô Nguyễn Văn Oai (1887-1916-1962) làm cha sở Quy Lai từ 11-1922 rồi phó cha Henri Kaichinger (cố Du) tại Vạn Thiện từ 09-1923”. Có thể là ngài biệt cư Quy Lai đang khi làm phó cho cha René Morineau (cố Trung), quản sở Lại Ân từ 1910-1922, hay cho cha Antôn Nguyễn Văn Sản, quản sở Lại Ân từ 1923 đến 1925. Hai vị này có lần lượt nhiều cha phó.
———————————————————
Mọi góp ý, bổ sung, điều chỉnh xin vui lòng liên hệ với Linh mục Phêrô Phan Văn Lợi theo địa chỉ email: witness2005@gmail.com Xin cám ơn quý vị rất nhiều.
Nhóm Biên sử Tổng Giáo phận Huế.