LƯỢC SỬ
GIÁO XỨ BÌNH ĐIỀN
Nhà thờ mới năm 2017
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ
Giáo xứ Bình Điền, thuộc Giáo hạt Thành Phố Huế, nằm trên địa bàn 3 xã Bình Tiến, Bình Thành, Hương Bình, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. Nhà thờ Giáo xứ, dâng kính Thánh Tâm Chúa Giêsu, tọa lạc trong địa giới của xã Bình Tiến, cách Tòa Tổng Giám mục Huế khoảng 24km về phía Tây Tây Nam[1].
II. NGUỒN GỐC HÌNH THÀNH VÀ QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN
1- Từ những tín hữu đi “kinh tế mới” sau năm 1975
Giáo dân Bình Điền đến từ các Giáo xứ Phủ Cam, Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, Tây Lộc, Tây Linh, Đốc Sơ kể từ năm 1975. Năm 1976, khi được Đức Tổng Giám mục Philipphê Nguyễn Kim Điền thành lập, Giáo xứ chỉ có khoảng 35 gia đình và gần 100 giáo dân.
Do chính sách khắt khe của Nhà nước trong những năm đầu, các giáo dân trở về Giáo xứ cũ của mình để tham dự Thánh lễ vào các dịp lễ lớn như Giáng sinh và Phục sinh. Những người khác, do thiếu phương tiện, phải đi đến Nhà thờ của các Giáo xứ gần như Đá Hàn, Dòng Thiên An để dự lễ.
Thấy khó khăn vì phải di chuyển xa xôi, kể từ năm 1977, giáo dân ở đây đã xin Giáo quyền gửi các Linh mục lên cử hành Thánh lễ Giáng sinh hàng năm tại nhà của họ, lúc gia đình này, lúc gia đình khác. Lần đầu tiên, dịp Giáng sinh 1977, Cha Batôlômêô Nguyễn Quang Anh đã lên dâng Thánh lễ tại nhà ông Micae Phan Tắc. Lễ Giáng sinh năm 1978, Cha Anrê Nguyễn Văn Phúc lên dâng Thánh lễ tại nhà ông Phaolô Nguyễn Ngọ. Năm 1979 và 1980, Cha Phaolô Nguyễn Trọng lên dâng Thánh lễ Giáng sinh tại nhà ông GB. Lê Quách và ông Giuse Phạm Thẻ[2].
Từ năm 1980 đến 1994, cộng đoàn Bình Điền được sáp nhập vào Giáo xứ Đá Hàn, nơi Cha GB. Phạm Ngọc Hiệp rồi Cha Giuse Đặng Thanh Minh đang làm Quản xứ[3]. Trong thời gian này, giáo dân Bình Điền về Đá Hàn tham dự Thánh lễ các Chúa nhật và lễ trọng.
2- Thành Giáo xứ biệt lập thuộc Dòng Thánh Tâm (1994)
Năm 1994, tức 14 năm sau khi sáp nhập vào Đá Hàn, Bình Điền được Đức Tổng Giám mục Têphanô Nguyễn Như Thể nâng lên thành Giáo xứ biệt lập và giao quyền chăm sóc mục vụ cho Dòng Thánh Tâm. Cha Micae Hy Nguyễn Văn Châu, lúc đó là Bề trên Tổng quyền của Dòng, đã đứng ra tiếp nhận Giáo xứ và trở thành Quản xứ tiên khởi. Từ đó, Bình Điền được đặt dưới sự bảo trợ của Thánh Tâm Chúa Giêsu và lấy lễ Thánh Tâm làm ngày Bổn mạng.
a- Xây dựng Nhà thờ
Việc thực hành đời sống đức tin sẽ quá vất vả nếu không có cơ sở để hội họp và thờ phượng Chúa cho xứng đáng. Vì hai nhu cầu quan trọng này, từ năm 1986, ban đại diện của Giáo xứ đã đệ đơn xin làm Nhà nguyện, nhưng chưa được chính quyền chấp nhận. Sau khi nhận trách nhiệm Quản xứ, Cha Micae Hy Nguyễn Văn Châu đã cùng với Hội đồng Giáo xứ lại xin chính quyền cho phép xây Nhà thờ. Trong khi chờ giấy phép, ngài đã chọn đất và xúc tiến đổ đá con đường dài 700m từ lộ chính đến nghĩa trang, ngang qua thửa đất đang dự định xây nơi thờ phượng.
Ngày 15-9-1995, ủy ban nhân dân xã Bình Điền nhận đơn, rồi đệ trình lên huyện và tỉnh. Ngày 23-12-1995, sở xây dựng đã cấp giấy phép xây dựng Nhà thờ Giáo xứ.
Sau 3 năm thi công, ngôi thánh đường hình thập giá đã được hoàn thành. Lễ khánh thành và làm phép ngôi thánh đường mới được cử hành vào ngày 30-8-1998, do Đức Tổng Giám mục Têphanô chủ sự.
Nhà thờ cũ năm 1998
Vì số lượng giáo dân càng ngày càng đông, ngôi Nhà thờ được xây dựng vào thời kỳ khó khăn trở nên chật hẹp, lại xuống cấp nữa. May nhờ sự giúp đỡ và khuyến khích của các Đức Tổng, của Dòng Thánh Tâm, của quý ân nhân xa gần, và nhất là với sự cộng tác của toàn thể giáo dân trong Giáo xứ, một ngôi Nhà thờ mới dựa trên nền móng cũ, được khởi công từ ngày 01-05-2015, đã hoàn thành tốt đẹp (với chiều dài 44m, chiều rộng 14m và tháp chuông cao 32 m). Nó vinh dự được Đức Tổng Giu-se Nguyễn Chí Linh làm phép và cung hiến ngày 24-05-2017.
b- Xây dựng các cơ sở
Trong khuôn viên Giáo xứ, bên phải Nhà thờ là dãy nhà 2 tầng dùng cho việc dạy và học giáo lý. Vào năm 2007, dãy nhà này vốn chỉ là nhà 1 tầng 3 phòng do Cha Phêrô Nguyễn Đại xây dựng, đến năm 2010 được Cha Phêrô Nguyễn Thái Công cải tạo, nối dài và nâng tầng.
Trước mặt nhà giáo lý là đài Đức Mẹ. Sau lưng Nhà thờ phía trái, ở cuối khuôn viên là nhà xứ khang trang. Hai cơ sở này cũng được Cha Quản xứ Phêrô Nguyễn Thái Công xây dựng vào năm 2010 và 2011.
c- Tổ chức sinh hoạt Giáo xứ
Sau khi có Nhà thờ, mỗi chiều Thứ bảy và sáng Chúa nhật cùng các ngày lễ trọng khác, Giáo xứ đều có các Linh mục và tu sĩ Dòng Thánh Tâm từ Huế lên cử hành Thánh lễ, đào tạo giáo lý viên[4], dạy giáo lý cho thiếu nhi, dự tòng và các đôi nam nữ… với sự hợp tác của các nữ tu Dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm. Dòng nữ này đã có cơ sở ở Bình Điền từ trước, nhưng phải đến tháng 10 năm 2010 các chị mới được hiện diện thường xuyên tại đây và cùng tham gia vào việc mục vụ.
Hai hội đoàn đã được khai sinh và đi vào sinh hoạt: Hiệp hội Con Đức Mẹ Vô Nhiễm và Hội Gia đình Phạt tạ Thánh Tâm. Ngoài ra, Giáo xứ cũng đã có ban Chung sự hiếu đạo, ban Bác ái xã hội–truyền giáo vốn hoạt động rất hiệu quả cho sứ mạng rao giảng Tin Mừng. Và hiện nay, phong trào Thiếu nhi Thánh Thể trong Giáo xứ cũng đang được hình thành.
Tóm lại, Bình Điền là một Giáo xứ non trẻ. Các sinh hoạt của Giáo xứ kể từ lúc thành lập không được thuận buồm xuôi gió do bối cảnh kinh tế và chính trị. Giáo dân lại ở rải rác trên một địa bàn khá rộng gồm 4 xã. Nhưng hôm nay, ngoài các buổi cử hành phụng vụ, việc các lớp giáo lý[5], các hội đoàn sinh hoạt thường xuyên tại Bình Điền nhờ sự quan tâm và dẫn dắt của các Linh mục quản xứ thuộc Dòng Thánh Tâm, chứng tỏ rằng ơn Chúa vẫn tuôn tràn trên Giáo xứ bất chấp mọi khó khăn trắc trở.
III. CÁC CHA QUẢN XỨ
Kể từ trước khi lập thành Giáo xứ đến lúc giao việc chăm sóc mục vụ cho Dòng Thánh Tâm, Toà Giám mục luôn quan tâm đến cộng đoàn Bình Điền bằng cách cử một số Cha đến đây dâng Thánh lễ Giáng sinh hay các lễ trọng khác, hoặc cho sáp nhập với Giáo xứ Đá Hàn để giáo dân được tham gia các sinh hoạt. Thành ra đã có hai giai đoạn
A- Giai đoạn kiêm nhiệm (các Linh mục giáo phận):
1- Cha Batôlômêô Nguyễn Quang Anh: 1977
2- Cha Anrê Nguyễn Văn Phúc: 1978
3- Cha Phaolô Nguyễn Trọng: 1979-1984
Ba vị này chỉ lên Bình Điền cử hành thánh lễ Giáng sinh tại nhà giáo dân.
4- Cha Gioan Baotixita Phạm Ngọc Hiệp: 1984-1987
5- Cha Giuse Đặng Thanh Minh: 1987-1994
Hai vị này là quản xứ Đá Hàn kiêm Bình Điền.
B- Giai đoạn Quản xứ (các Linh mục Dòng Thánh Tâm):
1- Cha Micae Hy Nguyễn Văn Châu: 1994-1998
2- Cha Giacôbê Hoàng Gia Công: 1998-2000
3- Cha Phêrô Nguyễn Đại: 2000-2008
4- Cha Micae Nguyễn Thế Phong: 2008-2009
5- Cha Phêrô Nguyễn Thái Công: 2009-2017
6- Cha Mátthêu Lê Văn Dũng. Đức Tổng Giuse Nguyễn Chí Linh bổ nhiệm từ ngày 20-08-2017.
Bên trong Nhà thờ Bình Điền
IV- HOA TRÁI ĐỨC TIN
1- Tu sĩ
– Phêrô Ngô Quốc Trung (sn 1987, tk 2014), Dòng Thánh Tâm.
– Phêrô Ngô Quốc Tuấn (sn 1987, tk 2020), Dòng Thánh Tâm, thần học II
– Phaolô Nguyễn Văn Trung, Dòng Thánh Tâm, khấn sinh năm cuối.
– Mađalêna Lê Thị Sương (sn 1971, vk 2018), Dòng nữ Lasan.
2- Giáo dân:
– Năm 1975, khoảng 100 người.
– Năm 2010, 708 người.
– Năm 2015, 635 người.
– Năm 2020, 785 người.
Tượng đài Thánh Giuse
————————————————————
[1] Bình Điền nguyên là một xã thuộc thượng nguồn sông Hương, cách thành phố Huế 28 km về phía Tây Nam. Trước năm 1975, Bình Điền không có dân cư sinh sống, mà chỉ là một căn cứ quân sự của quân đội Hoa Kỳ. Kể từ tháng 7-1975, theo chương trình di dân đi kinh tế mới của Nhà nước, nhiều gia đình lương giáo từ thành phố lẫn thôn quê đã lên gần vùng căn cứ quân sự này (nay thuộc xã Bình Thành) để định cư lập nghiệp và từ đó hình thành xã Bình Điền, trực thuộc huyện (nay là thị xã) Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên-Huế.
Do dân số ở đây gia tăng hàng năm vì ngày càng có nhiều người đến định cư canh tác, năm 1983 xã Bình Điền được chia làm thành 4 xã gồm Bình Điền, Bình Thành, Hương Bình và Hồng Tiến. Tháng 12-2019, Bình Điền và Hồng Tiến nhập chung thành xã Bình Tiến.
[2] Các gia đình của ông Micae Phan Tắc, ông Phaolô Nguyễn Ngọ, ông Gioan Baotixita Lê Quách và ông Giuse Phạm Thẻ đều nằm trong thôn Điền Lợi, xã Bình Điền, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên-Huế.
3 Tháng 3 năm 1980, Cha GB Phạm ngọc Hiệp, được bổ nhiệm làm quản xứ Đá Hàn, kiêm Bình Điền (đầu nguồn sông Hữu Trạch), kiêm Buồng Tằm (đầu nguồn sông Tả Trạch). Trong các dịp lễ lớn, như Tết âm lịch, lễ Tro, lễ Phục sinh, Cha đến Bình Điền dâng lễ (chui), khi thì tại gia đình ông Giuse Phạm Thẻ, lúc tại gia đình ông GB Lê Quách. Cha cũng bỏ thì giờ và công sức lên Bình Điền giải tội, làm lễ an táng, cử hành hôn phối, xức dầu bệnh nhân và trao Mình Thánh Chúa cho người hấp hối, bệnh nặng. Cảm động nhất là trên đường đi, khi thấy Cha, một số anh em chế độ cũ bị cầm tù tại Bình Điền, trong lúc chăn bò chăn trâu của trại giam, đã ùa ra đường xin Cha giải tội và ban phép lành. Giáo họ Bình Điền được sáp nhập vào Giáo xứ Đá Hàn cho đến năm 1994.
[4] Từ ngày mồng 6/7 đến 12/8/1999, 16 giáo lý viên của Giáo xứ đã về dự khóa bồi dưỡng do hạt Thành Phố tổ chức. Hè năm 2000, dòng Thánh Tâm đã mở lớp nâng cao trình độ giáo lý viên cho 2 Giáo xứ Bình Điền và A Lưới.
[5] Tính đến năm 2017, Giáo xứ có gần 150 em học sinh giáo lý, gồm có 9 lớp không kể các lớp Dự tòng và Hôn nhân.
———————————————————————–
Mọi góp ý, bổ sung, điều chỉnh xin vui lòng liên hệ với Linh mục Phêrô Phan Văn Lợi theo địa chỉ email: witness2005@gmail.com Xin cám ơn quý vị rất nhiều.
Nhóm Biên sử Tổng Giáo phận Huế.