Ngày 13.9.2018, Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ gặp các vị đứng đầu Hội đồng Giám mục Mỹ để thảo luận về tai tiếng giáo sĩ lạm dụng gây ồn ào dạo gần đây. Phái đoàn từ Hội đồng Giám mục Mỹ gồm có Hồng y Daniel DiNardo, Chủ tịch, Tổng Giám mục Jose Gomez, Phó chủ tịch, cùng với Hồng y Sean O’Malley của Boston và Đức Ông Brian Bransfield, Tổng thư ký. Chắc chắn đây là cuộc gặp gỡ rất được quan tâm bởi giới truyền thông.
Các sự kiện gần đây hơi dồn dập, và thông tin thì rất đa chiều, nhiều người theo dõi không kịp và có thể cũng không đo lường được tầm mức của vấn đề. Xin tóm tắt như sau:
Hôm 14.8, cách đây gần đúng một tháng, Bồi thẩm đoàn Pennsylvania công bố một kết quả điều tra, theo đó hơn 300 giáo sĩ bị tố cáo lạm dụng tình dục trẻ vị thành niên trong sáu giáo phận qua hơn bảy thập niên. Ngay trước đó, dư luận đã xôn xao về vụ McCarrick, nguyên Tổng giám mục Washington, bị loại khỏi Hồng y đoàn sau khi các vụ lạm dụng của nhân vật rất có tên tuổi này được tiết lộ. Ngày 16.8, Hồng y DiNardo tuyên bố sẽ mời Vatican thực hiện một cuộc kinh lý điều tra, để làm rõ tại sao chuyện tai tiếng của McCarrick đã không được thông tri sớm hơn. Vị chủ tịch HĐGM Mỹ tỏ ra rất quyết liệt về vấn đề này.
Mười ngày sau, 26.8, Tổng Giám mục Carlo Viganò, cựu Sứ thần Tòa thánh tại Mỹ, công bố một tài liệu 11 trang tố cáo “một sự che đậy có hệ thống” liên quan đến McCarrick. Viganò nói rằng mình đã tiết lộ riêng với Đức Phanxicô về vấn đề McCarrick hồi năm 2013. Viganò đề nghị Đức Phanxicô từ chức giáo hoàng! Vụ này như một trái bom, nổ ra đúng thời điểm Đức thánh cha đang ở cao điểm chuyến viếng thăm mục vụ ở Ai-len. Tưởng nên nói thêm, Viganò là một giám chức cao cấp vốn từng liên can tới một số vụ việc ồn ào ở Vatican hồi 2011, và việc thuyên chuyển vị này đi làm Sứ thần Tòa Thánh tại Mỹ năm ấy được thấy như một giải pháp của Tòa Thánh. Đức thánh cha Phanxicô không bình luận gì về ‘chứng từ’ nói trên của Tổng giám mục Carlo Viganò, ngoại trừ gợi ý với các nhà báo rằng tài liệu ấy “tự nó nói về chính nó”!
Hai tuần lễ từ đó đến nay, vô số bài báo và bản tin đề cập những chuyện này. Có đủ mọi hướng. Nhiều người xả bức xúc. Nhiều người khai thác và tấn công Giáo hội. Những người khác điềm tĩnh hơn. Cũng có những người nêu ý kiến cụ thể về một cuộc ‘cải cách Giáo hội’ – như Cha James Keenan, SJ., một nhà thần học luân lý thời danh, đề nghị đưa phụ nữ vào Hồng y đoàn; còn Tổng giám mục Charles Joseph Chaput của Philadelphia thì đề nghị Đức thánh cha hủy bỏ Thượng hội đồng Giám mục về Giới Trẻ dự kiến nhóm họp vào tháng 10 sắp tới, thay vào đó nên có một Synod về các giám mục.
Hôm qua, trong bài giảng lễ tại Nhà nguyện Santa Marta, Đức thánh cha Phanxicô cho thấy mối quan tâm lẫn phong thái của ngài trong tình hình hiện nay. Tôi xem clip chưa tới hai phút của Romereports, và thực sự được đánh động rất nhiều bởi Đức thánh cha. Nét mặt ngài đầy ưu tư mà không vắng nụ cười nhẹ nhàng, cho thấy sự an nhiên sâu thẳm của một tâm hồn cầu nguyện và phân định. Dưới cặp tròng kính rộng ấy, đôi mắt ngài vừa linh hoạt vừa nghiêm nghị, tỏa cái thần thái của một con người quan chiêm. Dựa vào trình thuật Tin Mừng của ngày – kể chuyện Chúa Giêsu chọn 12 Tông đồ – Đức thánh cha nói về và nói với các giám mục trong Hội Thánh hôm nay.
Chất giọng của ngài vẫn ấm và mạnh so với độ tuổi ngoại bát tuần. Những tiếng nói của ngài vang lên hòa trong làn hơi nghe khá rõ của một ông cụ từ lâu đã mất một lá phổi. Những lời đơn sơ mà đầy xác tín, như thể đang tâm sự trong một cuộc chuyện trò riêng vậy.
“Người giám mục yêu Chúa Giêsu thì không cố trèo cao để thăng tiến, như thể ơn gọi của mình chỉ thuần túy là một công việc hay chỉ là chuyện tìm địa vị trọng vọng hơn. Không. Giám mục cảm nghiệm mình được chọn, và xác tín về tình trạng được chọn của mình. Điều này thúc đẩy giám mục nói với Chúa: ‘Chúa đã chọn con, dù con hèn mọn, tội lỗi’. Giám mục sẽ khiêm nhường, vì ngài ý thức mình được chọn và cảm nhận cái nhìn của Chúa Giêsu trên toàn thể hiện hữu của mình. Nhờ đó ngài nhận được sức mạnh.”
“Giám mục không thể xa rời dân chúng; ngài không thể giữ những thái độ làm cho ngài bị kéo xa khỏi dân chúng… Ngài không cố tìm nương náu nơi những người có quyền lực hay giới ưu tú. Không. Những kẻ ‘ưu tú’ chỉ trích các giám mục, trong khi dân chúng thì yêu mến giám mục. Và đây có lẽ là loại dầu đặc biệt xức trên giám mục để củng cố ngài trong ơn gọi.”
“Hiện nay, dường như tên Tố Cáo Đầu Sỏ đã được cởi xích và đang tấn công các giám mục. Quả thật, tất cả chúng ta, các giám mục, là những tội nhân. Tên Tố Cáo cố phơi trần các tội lỗi ấy, làm cho mọi người thấy rõ, để gây gương xấu cho dân chúng. Tên Tố Cáo Đầu sỏ ‘đi rảo khắp nơi trên mặt đất để tìm kiếm người mà tố cáo’, như chính nó nói với Thiên Chúa trong chương đầu tiên Sách Gióp. Để đương đầu với Tên Tố Cáo, sức mạnh của giám mục là lời cầu nguyện – lời cầu nguyện của Chúa Giêsu và lời cầu nguyện của chính mình – cũng như thái độ khiêm nhường của người được chọn, và sự gần gũi với dân Thiên Chúa, chứ không săn tìm một đời sống trưởng giả vốn sẽ làm bay mất thứ dầu được xức ấy. Hôm nay chúng ta hãy cầu nguyện cho các giám mục của chúng ta, cho tôi, cho các vị đang hiện diện nơi đây, và cho tất cả các giám mục trên thế giới.”
Bạn hãy bỏ ra hai phút xem clip này – mà tôi ‘share’ trong ‘tút’ trước – để được khích lệ bởi Đức thánh cha, và cũng để khích lệ ngài trong lời cầu nguyện của bạn.
Lm. Giuse Lê Công Đức, PSS.