Đức Cha François Pallu, Đại diện Tông tòa tiên khởi của Đàng Ngoài nhưng chưa một ngày được đặt chân tới mảnh đất được ủy thác cho mình. Ngài trút hơi thở âm thầm trên mảnh đất truyền giáo Phúc Kiến – Trung Hoa, vào Chúa nhật ngày 29 tháng 10 năm 1684[1].

Đức cha Franҫois Pallu chào đời tại giáo xứ Saint-Saturnin, thành phố Tours, nước Pháp vào cuối tháng 8 năm 1626, được rửa tội ngày 31 tháng 8 năm 1626. Ngài thuộc về dòng tộc giàu sang, quyền quý và đạo đức. Thân phụ là lãnh chúa vùng Périers. Mẹ là ái nữ của thị trưởng thành Tours. Gia đình có 18 người con, trong đó có bốn người con trai gia nhập dòng tu và ba người con gái là nữ tu.

Từ nhỏ, người ta đã thấy nơi Pallu hướng chiều về sự thiện, có tinh thần ôn hòa, khôn ngoan, khiêm tốn và tràn đầy đạo đức. Từ thời niên thiếu Pallu đã gia nhập bậc giáo sĩ, lớn lên theo học thần học tại Paris. Tại kinh đô ánh sáng, vị Đại diện Tông tòa tương lai rất được mọi người mến mộ về đời sống cầu nguyện và tinh thần hòa đồng.

Có lẽ ngài được thụ phong linh mục vào ngày 24 tháng 9 năm 1650. Ngày 29 tháng 7 năm 1658, Đức Thánh Cha ban đoản sắc bổ nhiệm Cha Pallu làm Giám mục hiệu tòa Héliopolis. Ngày 17 tháng 8 năm 1658, Thánh bộ Truyền bá Đức tin công bố sắc lệnh: bổ nhiệm Đức cha Pallu làm Đại diện Tông tòa Đàng Ngoài và nhận thêm trách nhiệm cai quản các tỉnh liền kề là Vân Nam, Quý Châu, Hồ Quảng, Quảng Tây, Tứ Xuyên và nước Lào. Ngày 17 tháng 11 cùng năm, ngài được tấn phong giám mục tại Rô-ma.

Ngày 03 tháng 01 năm 1662, Đức cha Pallu cùng với một đoàn gồm bảy giáo sĩ và hai giáo dân rời cảng Marseille để lên đường đến Viễn Đông. Trong chuyến hành trình đầy gian khổ này, năm người trong đoàn đã ngã bệnh và qua đời. Bản thân Đức cha cũng lâm bệnh. Cuối cùng, ngày 27 tháng 01 năm 1664, họ đến Ayuthia, sau hai năm và 24 ngày kể từ khi họ xuống tàu ở Marseille.

Ở Siam chưa đầy một năm, trước những tin tức về cuộc bách đạo tàn khốc ở Đàng Ngoài và Đàng Trong, cùng với tình hình truyền giáo tại Viễn Đông và công nghị Ayuthia ngày 29 tháng 02 năm 1664 (các ngài đã soạn Huấn dụ Monita ad missionarios), hai vị Đại diện Tông tòa cùng với những người cộng sự của mình đã đồng ý cử Đức cha Pallu trở về Rô-ma để trực tiếp báo cáo tình hình cho Tòa Thánh. Ngài trở lại giáo đô, được yết kiến tân Giáo hoàng Clêmentê IX. Kết quả là một loạt sắc lệnh và tài liệu mang tính bước ngoặt liên quan tới vùng truyền giáo Á Đông ra đời.

Vào ngày 11 tháng 4 năm 1670, Đức cha Pallu xuống tàu trở lại Viễn Đông. Ngày 27 tháng 5 năm 1673, đoàn đã đến Ayuthia sau hơn ba năm hành trình gian khổ và chết chóc, dưới biển trên bộ, nhưng cũng nhờ đó mà người ta thấy rõ được đức tin kiên vững, lòng nhiệt thành truyền giáo, đức dũng cảm, lòng trung thành với Rô-ma và óc tổ chức khôn ngoan của ngài.

Trở lại kinh đô của vua Siam, Đức cha Pallu đã xin được hộ chiếu đi Đàng Ngoài. Vị Đại diện Tông tòa ra khơi vào ngày 21 tháng 8 năm 1674. Sau gần hai tháng lênh đênh trên biển, với tất cả nỗ lực bất chấp nguy hiểm, bão tố, thiếu lương thực, thiếu nước uống, nhưng ngài vẫn không thể đặt chân tới Đàng Ngoài. Tầu bị dạt vào Philippin và vì nhiều lý do khác nhau, Đức cha Pallu bị giải đi Tây Ban Nha qua ngả Mêhicô. Tại Tây Ban Nha, ngài được tuyên bố vô tội.

Ngày 15 tháng 4 năm 1680, Đức Thánh Cha giải nhiệm Đức cha Pallu khỏi chức vụ Đại diện Tông tòa Đàng Ngoài và đặt ngài làm Đại diện Tông tòa Phúc Kiến cùng với quyền quản trị các tỉnh Giang Tây, Quảng Đông, Chiết Giang, Quảng Tây, Tứ Xuyên, Hồ Quảng, Quý Châu, Vân Nam cũng như các đảo Đài Loan, Hải Nam và các đảo trong biển Trung Hoa.

Ngày 29 tháng 01 năm 1681, Đức Cha Pallu đã từ biệt Paris lần cuối cùng. Ngày 04 tháng 7 năm 1682 ngài đặt chân đến Ayuthia lần cuối. Ngày 02 tháng 7 năm 1683, Đức cha Pallu từ Siam đi Trung Hoa. Ngày 14 tháng 01 năm 1684, lần đầu tiên, một Giám mục Đại diện Tông tòa đặt chân lên đất Trung Hoa. Mặc dù sức khỏe suy yếu, nhân sự thiếu thốn và chưa có cơ sở vật chất nhưng ngài vẫn miệt mài với các hoạt động tông đồ, với mối bận tâm về vùng truyền giáo cho Trung Hoa. Trên đường đến Mục Dương thăm cộng sự của mình, vị Giám mục bị kiệt sức. Sau đó cơn sốt xuất hiện và dần tăng lên.

Đức cha qua đời vào ngày Chúa nhật 29 tháng 10 năm 1684. Kết thúc một hành trình sứ vụ tông đồ đúng như ngài đã cam kết ngay trước khi lãnh nhận: “Bậc Giám mục mà tôi thấy mình sắp được nâng lên, là một bậc hoàn thiện, và không tự bằng lòng với những hành động thông thường… Bậc đó không đơn giản xét xem điều gì buộc phải làm…, mà chỉ chuyên tâm đến điều gì là hoàn hảo nhất…”. Ngay từ khi còn sống, Đức cha đã được một số thừa sai dưới quyền xem như một “vị thánh làm phép lạ”.

Ngài được an táng ở Mục Dương, Phúc Kiến. Di cốt của ngài được chuyển tới trụ sở Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris vào tháng 8 năm 1912. Tháng 02 năm 1954, hài cốt của Đức cha Pallu được đem về an táng trong tầng hầm của nhà nguyện của Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris, số 128, rue du Bac, quận 7, Paris và được tôn kính lưu giữ đến tận ngày hôm nay.