Đức cha Eduardo Profittlich là một tu sĩ dòng Tên người Đức và đã được bổ nhiệm làm Giám mục đầu tiên của Estonia. Đức cha đã hết lòng xây dựng Giáo hội tại đất nước này và đã trung thành với sứ vụ Chúa ủy thác, cho đến khi bị bắt, bị đi lưu đày ở Siberia và qua đời tại đó.
Lịch sử truyền giáo các nước vùng Baltic ghi nhận các tên tuổi truyền giáo lớn như thánh Alberto và thánh Meinardo. Có những vị tử đạo được biết tên tuổi nhưng cũng nhiều vị tử đạo vô danh, những người đã trải qua những biến động lịch sử, ví dụ như khi Tin lành Luther thắng thế tại vùng Baltic. Rồi cũng có những vị tử đạo dưới thời cộng sản Sô viết khi chế độ cộng sản cai trị các nước trong vùng Baltic này.
Trong số các vị thánh này có Đức cha Eduardo Profitlich, một linh mục dòng Tên người Đức, dù vẫn chưa được Giáo hội tuyên phong theo giáo luật nhưng thật ra, đối với các tín hữu Công giáo Estoni, không có nghi ngờ gì về sự thánh thiện và nên thánh của vị tu sĩ dòng Tên, người đã đi đến tận vùng biên giới Mariana để truyền giảng Tin mừng và là Giám mục đầu tiên của Estonia. Tiến trình điều tra phong thánh cho Đức cha Profitlich ở cấp giáo phận sắp kết thúc. Do đó, có thể Estonia sắp có vị thánh đầu tiên của mình.
Lần cuối cùng người ta nhìn thấy đức cha Profitlich là tại nhà thờ chính tòa Tallinn, một tòa nhà nhỏ dâng kính hai thánh tông đồ Phêrô và Phaolô ở trung tâm thành phố. Chính tại đó, đức cha Profitlich đã muốn đến để âm thầm cầu nguyện trước khi từ giã những nơi chốn thân yêu đối với ngài khi ngài
Cuộc đời phục vụ Giáo hội
Đức cha Profitlich sinh năm 1890 tại Birresdorf, nước Đức, trong một gia đình nông dân có 10 người con. Cha mẹ của ngài muốn ngài làm linh mục triều để gần gũi giúp đỡ gia đình khi cần thiết, nhưng ngài đã gia nhập dòng Tên và được thụ phong linh mục năm 1922, và sau đó theo học tại Học viện Giáo hoàng Đông phương ở Roma.
Từ năm 1924 đến năm 1925, cha Profitlich truyền giáo ở Balan, sau đó đến Opole – một thành phố ở Đức nhưng có đông người nhập cư Balan, và từ năm 1928 đến 1930, ngài phục vụ tại giáo xứ Balan ở thành phố Amburgo, cũng tại Đức. Năm 1930, cha Profitlich được bổ nhiệm làm cha sở giáo xứ hai thánh tông đồ Phêrô và Phaolô. Năm 1931, cha Profitlich được bổ nhiệm làm giám quản tông tòa của Estoni. Năm 1936, cha Profitlich được bổ nhiệm làm giám mục.
Xây dựng Giáo hội Estoni
Tại Estoni, Đức cha Profitlich bắt đầu công việc truyền giảng Tin mừng khi xuất bản tuần báo đầu tiên của Giáo hội bằng tiếng Estoni, có ảnh hưởng đặc biệt đến giới trí thức địa phương. Với sự giúp đỡ của 10 linh mục Công giáo và các các nữ tu người Balan và cộng hoàn Czech, Đức cha Profitlich đã thành lập nhiều giáo xứ trên toàn nước Estoni. Ngài hoạt động tích cực cho việc giáo dục giới trẻ.
Đức cha Profittlich chính là người đã xây dựng Giáo hội Công giáo tại Estoni. Khi đến Estoni, Đức cha nhận ra rằng các cộng đoàn không dùng các sách kinh nguyện và các bản dịch Thánh kinh thì xưa cũ không thích hợp, ngài đã bắt đầu tìm những nhà dịch thuật và quyên góp tiền bạc để có một bản dich Thánh kinh Công giáo. Đức cha Profittlich cũng giữ vai trò quan trọng trong việc phát triển hàng giáo sĩ Estoni. Khi ngài đến Estoni, ban đầu chỉ có 2 linh mục, nhưng sau 10 năm, vào năm 1939, số linh mục tăng lên đến 14 vị.
Hy sinh vì sứ vụ mục tử
Vào năm 1939, Thế chiến thứ II bùng nổ, Đức cha Profittlich quyết định ở lại Estonia, và ngay cả sau khi Estoni bị Liên Xô chiếm đóng. Nhiều linh mục bị bách hại. Đức cha Profitlich đến đại sứ quán Đức 3 lần để xin thị thực cho một số linh mục và nữ tu Công giáo Đức bị Liên Xô cầm tù. Ngài cũng mô tả tình hình trong một lá thư gửi cho Đức Thánh Cha. Đức cha đã phải trả giá cho tất cả các hoạt động này: ngài bị Liên Xô bắt giữ.
Vị thỉnh nguyện viên của án phong thánh cho Đức cha Profittlich kể: “Vào tháng 6 năm 1941, những người cộng sản đã bắt Đức cha tại căn hộ của ngài, ở gần ngay bên nhà thờ chính tòa. Trong tình huống khẩn trương nguy hiểm như thế, Đức cha Profittlich xin được đến nhà thờ trong giây lát, để ở lại cầu nguyện bên Nhà Tạm Thánh Thể, để sống giây phút gần gũi với Chúa.” Những người cộng sản đồng ý chấp nhận yêu cầu của Đức cha Profittlich.
Án phong thánh cho Đức cha Profittlich kể lại rằng Đức cha “quỳ trước bàn thờ và cầu nguyện cho cộng đoàn Công giáo, cho Giáo hội Công giáo tại Estoni”. Sau đó Đức cha bị đưa đến Kirov ở Siberia và qua đời tại đó. Sau ngày Đức cha Profittlich bị bắt, trong Thánh lễ, khi các tín hữu nghe tin Đức cha đã bị bắt, họ bắt đầu khóc thương Đức cha, vì ngài là một người cởi mở và thấu hiểu dân chúng.
Sau thế chiến thứ hai, gia đình Đức cha Profitlich đã tìm hiểu về số phận của ngài. Họ đã tìm thấy những lá thư từ Hội Chữ Thập đỏ và từ đó họ có thể biết ngài đã qua đời. Giờ đây tiến trình phong chân phước ở cấp giáo phận đã kết thúc và người ta hy vọng trong chuyến viếng thăm các nước vùng Baltic vào cuối tháng 9 này (năm 2018), ĐTC Phanxicô sẽ phong chân phước cho ngài.
Hồng Thủy
Nguồn: Đài Vatican