Ngày 21 tháng 09
Thánh Tôma TRẦN VĂN THIỆN
Chủng sinh (1820 – 1838)
“Dầu không gặp cha Bề trên,
con cũng phải đến tận nơi để biết rõ sự thể.
Cha đã gọi, chẳng lẽ chưa tới nơi đã bỏ về.”
“Chú Thiện” như người đương thời quen gọi các chủng sinh, sinh năm 1820 trong một gia đình đạo hạnh, làng Trung Quán, tỉnh Quảng Bình. Khi linh mục đến dâng lễ ở họ nhà, chú quỳ dự lễ cách nghiêm trang sốt sắng. Lên 8-9 tuổi, chú bắt đầu học chữ Nho và tỏ ra thông minh, rất mau tiến bộ. Chú thường lui tới thăm một người dì đang làm Bà Nhất (bề trên) nhà phước (nữ tu viện) Trung Quán, . Có lần chú theo dì đi lễ ở xứ Mỹ Lương, sau lễ vào chào cha quản xứ. Thấy cậu bé khôi ngô, hiền lành, cha hỏi: “Con có muốn ở chú (đi tu) với cha không?” Ít lâu sau, người ta thấy chú thường xuyên ở nhà cha Chính, họ Kẻ Sen. Vị linh mục này đã dạy tiếng La tinh nhiều năm cho chú.
Nhờ có tính tình tốt và trí thông minh, năm 18 tuổi (1838), chú Thiện được cha giám đốc Candalh Kim gọi về chủng viện Di Loan, Quảng Trị. Được tin, chú cùng với chị ruột hăng hái lên đường. Dọc đường hai chị em gặp một nữ tu từ Di Loan về cho biết cha bề trên đã phải trốn quân lính lùng bắt, rồi khuyên hai chị em đừng đi nữa, nhưng chú Thiện tỏ ra cương quyết: “Dầu không gặp cha Bề trên, con cũng phải đến tận nơi để biết rõ sự thể. Cha đã gọi, chẳng lẽ chưa tới nơi đã bỏ về.”
Hai ngày sau, quân lính bao vây làng Di Loan, lục soát từng nhà. Không tìm thấy cha Kim, họ bắt một số giáo dân giải về Quảng Trị, trong đó có chú Thiện. Quan tỉnh nghe nói chú là chủng sinh của cha Kim, nên truyền tra hỏi cặn kẽ để biết cha trốn ở đâu, rồi khuyên chú bỏ đạo kẻo chết. Chú Thiện thành thật trả lời: “Tôi quê ở Trung Quán, Quảng Bình, đến tìm thầy học đạo. Đạo dạy tôi thờ Thiên Chúa là đạo thật, tôi sẵn sàng chịu chết chứ không bỏ.” Thấy chú còn trẻ lại khôi ngô, quan bảo nếu chú bỏ đạo thì chẳng những tha mà còn nhận làm con rể và ban cho địa vị. Nhưng chú từ chối: “Tôi chỉ mong chức quyền trên trời, chứ không màng đến chức quyền thế gian.”
Từ ngạc nhiên chuyển qua tức giận, vì đã dám xúc phạm đến sự “bao dung” và lòng “ưu ái” của mình, quan truyền đánh đòn chàng trẻ tuổi. 40 roi quất trên thân thể gầy yếu, máu chảy thấm qua y phục, nhưng vị chứng nhân vẫn gan dạ mỉm cười. Chú tiếp tục bị thẩm vấn và đánh đòn 2 lần nữa, song vẫn vui vẻ lãnh nhận. Mỗi lần roi quất xuống, chú lại cầu nguyện: “Lạy Chúa, xin thêm sức cho con chịu đau khổ vì Chúa.” Ngoài ra chú còn bị phơi nắng và bị kìm kẹp, nhưng vị anh hùng trẻ tuổi chẳng sờn lòng, chứng tỏ một nghị lực phi thường và một đức tin hiếm có.
Sau khi bất lực trước ý chí sắt đá của Tôma Thiện, quan truyền giam chú chung với cha Jaccard Phan. Hai cha con gặp nhau vui mừng hết sức. Chú Thiện được cha an ủi, khích lệ và ban bí tích Hòa giải. Riêng cha Phan thì sung sướng hãnh diện có một người con tinh thần dũng cảm trong đức tin. Hai cha con cùng nhau cầu nguyện, nâng đỡ nhau quyết chí trung tín đến cùng.
Sáng ngày 21-09-1838, hai cha con cùng được dẫn ra pháp trường ở làng Nhan Biều, gần sông Thạch Hãn. Tới nơi xử, chú Tôma Thiện quỳ xuống trước mặt cha Jaccard Phan. Lính tháo gông, tròng dây vào cổ rồi kéo hai phía thật mạnh, đầu vị tử đạo 18 xuân xanh gục xuống. Sau đó, đến lượt cha Phan cũng bị xử như vậy. Xác 2 ngài được chôn cất ngay ở pháp trường. Năm 1847 thi hài hai vị tử đạo được cải táng và tôn vinh tại chủng viện Hội Thừa Sai Paris.
Chủng sinh Tôma Trần Văn Thiện được nâng lên hàng chân phước ngày 27-05-1900 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-06-1988.
Tại nơi xử các ngài là Nhan Biều, năm 2012, một đền thờ được xây dựng dành để tôn kính hai vị Jaccard Phan và Tôma Thiện, cách Trung tâm Hành hương La Vang 6 km trên đường quốc lộ đi về hướng Bắc.
————————————————————————–
CÂU HỎI:
1- Hỏi: Thánh chủng sinh Tôma Thiện, sinh năm nào? quê ở đâu?
Thưa: Thánh chủng sinh Tôma Thiện sinh năm 1820, quê ở Trung Quán, Quảng Bình.
2- Hỏi: Thánh Tôma Thiện chịu hình xử gì và ở đâu?
Thưa: Thánh Tôma Thiện chịu xử giảo tại Nhan Biều, Quảng Trị năm 1838.
3- Hỏi: Thánh Tôma Thiện đã trả lời với quan như thế nào khi quan khuyên ngài bỏ đạo?
Thưa: Thánh Tôma Thiện trả lời:“Tôi chỉ mong chức quyền trên trời, chứ không màng đến chức quyền thế gian.”
4- Hỏi: Khi bị ép bỏ đạo, Thánh Tôma Thiện tuyên xưng đức tin như thế nào?
Thưa: Thánh Tôma Thiện tuyên xưng:“Đạo dạy tôi thờ Thiên Chúa là đạo thật, tôi sẵn sàng chịu chết chứ không bỏ.”
5- Hỏi: Thánh Tôma Thiện đã có thái độ nào khi bị tra tấn?
Thưa: Thánh Tôma Thiện có một đức tin kiên trì và một nghị lực phi thường, đã gan dạ mỉm cười khi bị đánh bằng roi, bị phơi nắng và bị kìm kẹp, miệng luôn cầu nguyện: “Lạy Chúa, xin thêm sức cho con chịu đau khổ vì Chúa.”
6- Hỏi: Thánh Tôma Trần Văn Thiện được kính nhớ vào ngày nào?
Thưa: Giáo Hội mừng kính vào ngày 21 tháng 09.
Ban Biên soạn Tư liệu Năm Thánh Tử Đạo TGP Huế