Gioan sinh ngày 08/03/1495 tại Montemor-o-Novo, Bồ Đào Nha. Cha mẹ tuy nghèo khổ nhưng rất bác ái. Gioan là cậu bé vất vả: khi đi chăn cừu, lúc làm chú lính, lúc làm thủ kho. Ở tuổi thanh niên, Gioan đã lãng quên Thiên Chúa. Rồi khi đến tuổi 40, Gioan bắt đầu thấy tâm hồn trống vắng và tiếc nuối về cuộc sống đã hoang phí.

Một hôm, Gioan nghe bài giảng của cha Gioan Avila, một vị thừa sai thánh thiện. Ấn tượng cuộc đời của ngài đã ảnh hưởng mạnh mẽ trên Gioan và Gioan bắt đầu khóc lóc nức nở. Suốt những ngày đầu, cha Gioan Avila đã giúp Gioan làm lại cuộc đời.

Gioan cầu nguyện và sám hối hằng ngày. Gioan đã hoàn toàn thay đổi lối sống ích kỷ để thật sự trở nên giống như “Thiên Chúa”. Dần dần, Gioan Thiên Chúa thấu hiểu được sự nghèo khó và nỗi khổ đau tràn ngập cuộc sống con người.

Thế là Gioan bắt đầu dùng thời giờ chăm sóc bệnh nhân nơi các bệnh viện và các nhà thương điên. Gioan nhận thấy có nhiều người quá nghèo không đủ khả năng để được điều trị tại bệnh viện. Gioan quyết định sẽ đảm nhận công việc này.

Khi 45 tuổi, Gioan Thiên Chúa tìm được một căn nhà dành để chăm sóc những người đau ốm nghèo khổ và làm thành một bệnh viện nhỏ tiếp đón mọi người lâm cảnh khó khăn. Dần dà, người ta đến giúp Gioan lập nên một Hội dòng chuyên lo cho những người nghèo, gọi là dòng Gioan Thiên Chúa hay dòng Anh Em Trợ Thế. Đức Giáo Hoàng Phaolô V đã châu phê Luật dòng gồm 04 lời khấn: trinh khiết, vâng lời, khó nghèo và thương yêu giúp đỡ bệnh nhân. Đến cuối đời ngài, người ta đã thấy các bệnh viện thuộc Dòng ngài mọc lên như nấm trong các quốc gia: Ý, Pháp, Đức, Ba Lan, Ấn Độ và cả tại Việt Nam ở Hố Nai, Biên Hòa. Sau thời gian làm việc trong bệnh viện, ngài cũng lâm bệnh và qua đời năm 1550. Đức Giáo Hoàng Innôcentê XI đã tôn phong Ngài lên bậc Hiển Thánh năm 1690.